چه گونه نوشتن
خوانندگان صاد حدود چهل و پنج روز برای شرکت در این دو نظرخواهی فرصت داشتهاند:
همانطور که سامانهی مدیریت نظرخواهی به من نشان میدهد (و خب به شما نشان نمیدهد!) نظردهندگانی که آشنایی شخصی با من دارند و از خوانندگان صمیمی و دیدگاهنویس صاد بهشمار میآیند، به روش شکستهنویسی مورد علاقهی من رای دادهاند. هر چند که هر دوی این روشها در این دو نظرخواهی رتبهی دوم را کسب کردهاست. این را باید به حساب شیطنت یکی از دوستان -به اعتراف خودش- و البته سلیقهی متفاوت خوانندگان گذری صاد گذاشت.
هدف اصلی من از طرح این دو نظرخواهی -صرف نظر از توصیهی یک روش خاص- توجه دادن دوستانم به «چه گونه نوشتن» بود که الحمدلله برآورده شد.
*
برای جمع بندی این دو نظرخواهی، نظر شخصی من را هم بخوانید. من برای نظرم استدلال میآورم. البته میدانم که زبان «توصیه بردار» نیست. اما نگارش ما میتواند پیراستهتر و سادهخوانتر بشود:
یکم: «های ناملفوظ» انتهای کلماتی مانند «همه» اگر در شکستهنویسی حذف شود، مجبوریم کلمهی بعدی را به آن بچسبانیم. گاهی اوقات (مثل منتخب نظرسنجی اول) کلمهی حاصل بیریخت میشود و خواندنش هم سخت است: «همش»
«همش» را چطور باید خواند؟ اولین انتخاب ذهن کتابخوان ما، خواندن این کلمهی تازه بر وزن «کفش» است که البته غلط است. لذا نویسنده ناگزیر است برای راحتی کار خواننده از زیر و زبر استفاده کند و بنویسد: «هَمَش» . خب این چه طرز حل مشکل است؟ آیا بهتر نیست از همان اول «های ناملفوظ آخر» را حذف نکنیم و بنویسیم: «همهش»
این طوری هم کلمهی غریب نساختهایم و هم مجبور به زیر و زبرگذاری نیستیم.
آوردن نشانهی «الف» بین «ها» و «شین» هم زاید است: همهاش. اگر نیاوریمش مگر چطور میشود؟
دوم: حرف نشانهی مفعول «را» از مظلومترین حروف در شکستهنویسیست. بیایید «را» را حذف نکنیم! حذف نشانهی مفعول در شکستهنویسی واقعاً درک معنا را مشکل میکند. با اینحال شکستهنویسان کملطف، اهمیتی به نقش معنایی «را» نمیدهند و به راحتی و بارها آن را در کلمات قبل از خود ادغام میکنند: «اونو» یا «منو» یا «کتابو» .
نکته تناقضآمیز اینجاست که در تلفظ این سه نمونهای که ذکر کردم صدای اوی کوتاه مد نظر است نه اوی بلند. حال آنکه در نگارش مرسوم نشانهی «و» اغلب در انتهای کلمات صدای اوی بلند میدهد و اینبار هم ذهن کتابخوان ما در اولین مواجهه با این طرز نگارش دچار سکته میشود. بیایید خودخواهی را کنار بگذاریم؛ در تایپ این «ر» ناقابل تنبلی نکنیم و همگی برای رعایت حال خواننده و انتقال سادهتر معنا بنویسیم: «اون رو» یا «من رو» یا «کتاب رو»
سوم: اگر دین ندارید لااقل آزاده باشید! اگر پیشنهاد من را قبول نمی کنید و سلیقهتان نگارش دیگری را میپسندد، لااقل فقط به یک روش بنویسید. باور کنید که خواننده هیچ گناهی مرتکب نشده اگر دوست دارد نوشتهی شما را بخواند. به او احترام بگذارید و اذیتش نکنید.