قال رسول الله (صلى الله علیه واله وسلم):
مَنْ عَالَ یتیماً
حَتّی یسْتَغْنِی
اَوْجَبَ اللهُ لَهُ بِذلِک الْجَنة

*
دوست دارم «یتیم» و«عال» و «یستغنی» را آن طور که دوست دارم معنا کنم. دوست دارم.

چهارده قرن تلاش شیعه برای ماندن و توسعه
روح الله حسینیان
انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، بهمن ۸۷

نگاه کردن به تاریخ از دور، آن‌چنان دور که چهارده قرن را بتوانی در چهارصد صفحه جا بدهی کار ساده‌ای نیست و یقیناً نوشتن این کتاب هم کار ساده‌ای نبوده‌است. هر چند که شاید مخاطبان متخصص از غیرآکادمیک بودن بیان کتاب انتقاد کنند؛ اما مطمئناً بهترین کتابی‌ست که با این حجم می‌تواند عصاره‌ی چهارده قرن تلاش شیعه برای ماندن و توسعه را با زبانی همه فهم برای مخاطب عام باز گوید.
روح‌الله حسینیان بر خلاف رسول جعفریان برای بیان تاریخ، خود را مقید به ذکر مکرر منابع ندانسته و هر چند در ذکر احوال اشخاص و وقایع عمیق نشده، اما تحلیل‌هایش را بی‌رودربایستی با خواننده در میان می‌گذارد و ابایی از این ندارد که به جانب‌داری از حرکت شیعه در طول تاریخ متهم شود.
به بهانه‌ی درس تاریخ سیاسی شیعه ۲ از خواندن این کتاب لذت می‌برم.

«... اصولا تعبیر «پیامبر اسلام» که از سوی مستشرقان جعل شده و در میان ما ایرانیان نیز تداوم یافته است منشاء دینی ندارد. آنچه ما در دین داریم «رسول الله» است و در این تعبیر منشاء الهی رسالت به صراحت مورد تاکید قرار گرفته است. ولی در عبارت «پیامبر اسلام» به معنی پیامبری که اسلام را آورد تلویحا منشاء ماورایی آن رد شده یا حداقل درباره‌ان سکوت شده است.»

دکتر محسن الویری، مطالعات اسلامی در غرب، صفحه ۱۲۰

همان‌طور که «روز» در فارسی به معنایی وسیع‌تر از «یک روز» به کار می‌رود، «الیوم» نیز می‌تواند به یک دوره و بازه‌ی زمانی اشاره داشته باشد:

...
الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُواْ مِن دِینِکُمْ فَلاَ تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ
الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلاَمَ دِینًا...
الْیَوْمَ أُحِلَّ لَکُمُ الطَّیِّبَاتُ وَطَعَامُ الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ حِلٌّ لَّکُمْ وَطَعَامُکُمْ حِلُّ لَّهُمْ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الْمُؤْمِنَاتِ...

این‌جا بودم امشب. این نکته‌ی ظریف را از حاجی یاد گرفتم.

مهمان که بی‌ریا باشد،
مهمانی که بی‌ریا باشد،
می‌شود شام نان و پنیر و انگور خورد با هندوانه.
آن‌وقت ممکن است میزبان اصلی التفاتی کند و پنج نفری بر یک غذای تبرکی حرمِ بانو مهمان شوید.
می‌شود که می‌گویم.
می‌شود.

ای آیت عشق
ای سوره‌ی نور
خورشید خدا در جان‌ها
ما را دریاب یا رسول الله
آیینه‌ی تو شد این دل ما
با نورت دل ما را به خدا برسان

در این روزهای افسوس و شرم از وجود نازنین‌ترین وجود عالم، این نوای ساده و حزین هم‌دم من است:

بشنوید:

 ...
گذرگهی‌ست
پر ستم
که اندر او
به غیر غم
یکی
صلای آشنا
به رهگذر
نمی‌زند
...

همان ابتدای جاده‌ی ازنا به شازند، در یک فرعی بدون تابلو و نشانی، فرمان را می‌پیچانیم و به روستای «امام‌زاده قاسم» می‌رسیم. در نگاه اول متوجه می‌شوم که قدمت بنا باید بیش از پانصد سال باشد؛ گنبد رکّی و دیوارهای بلند. آن دورتر بقایای برج و باروی کهنِ آبادی به چشم می‌خورد.

ظهر جمعه است. حیاط هشت ضلعی امام‌زاده زیر سایه‌ی درختان و چهار ایوان به هم فشرده پر از جمعیت و دیگ بزرگ آش‌رشته در حال جوش.
*
می‌خواستم مفصل‌تر راجع به این بنای دیدنی بنویسم که این گزارش خوب را پیدا کردم. لااقل تصاویرش را ببینید.

زَکَاةُ الْعِلْمِ نَشْرُهُ
زَکَاةُ الْجَاهِ بَذْلُهُ
زَکَاةُ الْحِلْمِ الِاحْتِمَالُ
زَکَاةُ الْمَالِ الْإِفْضَالُ
زَکَاةُ الْقُدْرَةِ الْإِنْصَافُ
زَکَاةُ الْجَمَالِ الْعَفَافُ
زَکَاةُ الظَّفَرِ الْإِحْسَانُ
زَکَاةُ الْبَدَنِ الْجِهَادُ وَ الصِّیَامُ
زَکَاةُ الْیَسَارِ بِرُّ الْجِیرَانِ وَ صِلَةُ الْأَرْحَامِ
زَکَاةُ الصِّحَّةِ السَّعْیُ فِی طَاعَةِ اللَّهِ
زَکَاةُ الشَّجَاعَةِ الْجِهَادُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ
زَکَاةُ السُّلْطَانِ إِغَاثَةُ الْمَلْهُوفِ

(مستدرک الوسائل، محدث نورى، مؤسسه آل‌البیت، قم، ج7، ص46)

عید شما مبارک

محمد کافرینش هست خاکش
هزاران آفرین بر جان پاکش

چراغ افروز چشم اهل بینش
طراز کارگاه آفرینش

ریاحین بخش باغ صبحگاهی
کلید مخزن گنج الهی

مقدمه‌ی خسرو و شیرین
مرحوم نظامی گنجوی

تاریخ صدر اسلام (عصر نبوت)
دکتر غلامحسین زرگری‌نژاد
انتشارات سمت، چاپ اول ۱۳۷۸، ۶۷۷ صفحه

تاریخ وقایع آشنای صدر اسلام از نگاه دکتر زرگری‌نژاد وقایع پنهان و زوایای نادیده‌ی فراوانی دارد.
بعد از خواندن این کتاب بار دیگر به نظرم رسید که آدم هیچ وقت نمی‌تواند مطمئن باشد که چیزهایی که از تاریخ می‌داند کامل و درست است. هر چقدر هم که این دانسته‌های تاریخی در نظر عوام کاملاً مشهور و مقبول باشد، باز هم با چند سؤال دقیق ارکانش به لرزه در می‌آید و فرو می‌ریزد.
«سعه‌ی صدر» و «فروتنی» باید دو خصلت جدی تاریخ‌دان (در این‌جا: تاریخ‌خوان!) باشد.

چقدر دنبال چنین عکسی می گشتم.
گنبد حرم سامرا بزرگترین گنبدی بود که به عمرم دیدم.
این را شاید از این عکس بفهمید.
خیلی جذاب بود. نفست را در سینه بند می‌آورد.

السلام علیک یا علی بن محمد ایها الهادی النقی

سوال یک:
چگونه مذهب تشیع هویت خود را بدون جذب شدن در عامه حفظ کرد؟
سوال دو:
چگونه مکتب حقیقی اهل‌بیت ویژگی‌های خود را از شاخه‌های افراطی شیعیان مشخص کرد؟

تشیع در مسیر تاریخ
دکتر سید حسین محمد جعفری
ترجمه دکتر سید محمدتقی آیت‌اللهی
دفتر نشر فرهنگ اسلامی

صفوان بن مهران شتران زیادی داشت که از کرایه دادن آنها، زندگی خود را می گذراند. روزی خدمت حضرت موسی بن جعفر علیه السلام رسید.
آن حضرت به او فرمودند: «همه‌ی کارهای تو نیکو و زیباست جز یک کار»
سؤال کرد: «فدایت شوم آن چیست؟»
امام فرمودند: «اینکه شتران خود را به این مرد (یعنی هارون الرشید) کرایه می‌دهی»
صفوان گفت: «من از روی حرص و سیری و لهو چنین کاری نمی کنم. چون او به راه حج می رود، شتران خود را به او کرایه می دهم. خودم هم خدمت او را نمی کنم و همراهش نمی روم، بلکه غلام خود را همراه او می فرستم.»
امام فرمودند: «آیا به نظر تو کرایه دادن شترانت به آن‌ها صحیح است؟»
گفت: «آری»
امام فرمود: «آیا دوست داری آن‌ها تا انقضای مدت کرایه و پس‌دادن شترانت زنده بمانند؟»
صفوان گفت: «آری»
حضرت فرمودند: «هر کس بخواهد آن‌ها زنده بمانند در صف آنان قرار می‌گیرد و هر کس از آنان باشد داخل جهنم می‌شود.»
صفوان بعد از این گفتگو با امام کاظم علیه السلام تمامی شتران خود را فروخت.

حیات فکری و سیاسی امامان شیعه . ص ۴۰۶
رسول جعفریان

تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا علیه‌السلام
جلد اول
گروهی از تاریخ پژوهان
زیر نظر حجت‌الاسلام و المسلمین استاد مهدی پیشوایی
چاپ اول 1389 ؛ مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی ؛ ۱۳۵۰۰ تومان

* امروز من حیث لایحتسب بیش از یک ساعت توفیق داشتم پای صحبت استاد پیشوایی در جمع عده‌ای از کارشناسان معارف اسلامی بنشینم. انصافاً ایشان در واقع‌بینی و مستندگویی مثال‌زدنی هستند. این کتاب هم ثمره‌ی چند سال کار عمیق و کارشناسانه روی مقاتل متعدد واقعه‌ی عاشوراست و برای خطبا و مداحان اهل بیت علیهم‌السلام بسیار مغتنم است.
جلد دوم مقتل جامع هم تا چند ماه آینده چاپ خواهد شد.