همه‌ی امروز را با عزیز از شمال غربی تهران جدید تا جنوب شرقی تهران قدیم در سفر بودیم.
آن قدر از این فضاها دور بوده‌ام که کسی باور نمی‌کرد حاضر باشم این کار را بکنم.
من و خرید عروس؟
هنوز هم کسی نمی‌داند که چرا این کار را می‌کنم.
برای هفته‌ی بعد هم قول دادم.

متکلم را تا کسی عیب نگیرد، سخنش صلاح نپذیرد.

مشو غره بر حسن گفتار خویش
به تحسین نادان و پندار خویش

*
امروز حقیقت این کلام را به واقع دریافتم.

با اصرار مدیر محترم و با اکراه، بعد از نماز ظهر، برای بچه‌های مدرسه درباره تاریخ شفاهی و تاریخ‌نگاری شفاهی انقلاب صحبت کردم و یک مکالمه‌ی تلفنی قدیمی را پخش کردم که امروز به عنوان سندی زنده در بررسی روند پیروزی انقلاب به کار می‌آید.
موضوع جلسه بیش از حد انتظارم مورد توجه بچه‌ها و معلم‌های مدرسه قرار گرفت.
گاهی باید تحلیل کرد که چرا چیزی که برای شما بدیهی و پیش پا افتاده است برای دیگران این همه جذاب است؟ مگر ما در یک عالم زندگی نمی کنیم؟

سال ۱۳۷۱ مرحوم «مصطفی عقاد» به دعوت حوزه هنری می‌آید ایران. می‌نشانندش توی اتاق؛ «نادر طالب زاده» انگلیسی می‌پرسد و «مسعود فراستی» فرانسوی؛ و کارگردان سوری جواب می‌دهد.
متن این گفتگو پیش از این منتشر شده بود. اما فیلمش را تازه شبکه افق پخش کرد.
چیزی که نمی‌دانستیم همین هم‌کاری صمیمی اساتید امروز است؛ وقتی جوان بودند.
ماجرا وقتی جذاب می‌شود که بدانی این طرف دوربین «سید مرتضی آوینی» نشسته است؛ فقط چند ماه قبل از آن سفر خونین.

حالا چند روزی است که دست هم را می‌گیرند و با زبان آواها عمو زنجیرباف می‌خوانند.

پسرم در صورتش هیجان و شیطنتی دارد که من هرگز، جز در دل، نداشته‌ام.
بارها آزموده‌ام: نمی‌تواند به من نگاه کند و نخندد.
اصرار دارد که به محض ورود به خانه جوراب‌هایم را درآورم.
دیشب پرسیدم که چه چیزی دوست داری برایت بخرم. می‌گوید: «انّا» [an'naa] و «لولودی» [lolodii] (یعنی انار و شکلات)

دختر اما دقیق است و گوش تیزی دارد.
موقع نماز حتماً باید چادرش را سر کند و جانماز بیندازد. مهر و تسبیح واقعی هم می‌خواهد.
هر چیزی که دو تا باشد را بین خودش و برادر تقسیم می‌کند.
از غریبه‌ها فرار می‌کند و همه‌ی بچه‌های فامیل را به اسم می‌شناسد: «دد الی» [dedali] «عینب آداد» [eynabadad] (سیدعلی و زینب‌سادات)
*
این جزییات پراکنده، بخش کوچکی از چیزهایی است که تا امروز از هم می‌دانیم.

...
من و شما در این سی و چند سال وقایع حساسی را دیده‌ایم و خطرات بسیار را پشت سر گذاشته ایم، امیدوارم در این لحظات حساس و خطیر  و سرنوشت ساز، خداوند بزرگ ما را مشمول عنایات خود فرماید، تا بتوانیم در کنار هم به هدف‌های اصلی که آسایش و رفاه و آزادی و سربلندی و ایران و ایرانی است برسیم.
من اینجا از آیات عظام و علمای اعلام که رهبران روحانی و مذهبی جامعه و پاسداران اسلام و بخصوص مذاهب شیعه هستند، تقاضا دارم تا با راهنمایی‌های خود و دعوت مردم به آرامش و نظم برای حفظ تنها کشور شیعه جهان بکوشند...
من از همه شما هموطنان عزیزم می‌خواهم تا به ایران فکر کنید. همه به ایران فکر کنیم. در این لحظات تاریخی بگذارید همه با هم به ایران فکر کنیم. بدانید که در راه انقلاب ملت ایران علیه استعمار، ظلم و فساد من در کنار شما هستم. و برای حفظ تمامیت ارضی وحدت ملی، و حفظ شعائر اسلامی و برقراری آزادیهای اساسی و پیروزی و تحقق خواست‌ها و آرمانهای ملت ایران همراه شما خواهم بود.
امیدوارم در روزهای خطیری که در پیش داریم، خداوند متعال ما را مورد عنایت و لطف خود قرار داده و همواره مؤید و حافظ ملک و ملت ایران باشد. انشاء الله تعالی

۱۴ آبان ۵۷

در آستانه‌ی دهه‌ی فجر پیشنهاد می‌کنم این دو مکالمه‌ی تلفنی تازه افشا شده «محمدرضا پهلوی» و «علی امینی» را بشنوید و بخوانید:
+ مکالمه تلفنی چهاردهم آبان ۵۷
+ مکالمه تلفنی پنجم دی ۵۷

جزییات جالب و قابل تأملی در این گفتگوها وجود دارد که برای کارشناسان علوم سیاسی و تاریخ می‌تواند جذاب باشد. اما برای من شروع هر دو مکالمه نکته‌ای شگفت‌انگیز داشت. شاه و امینی هیچ‌کدام در هیچ‌یک از مکالمات به هم سلام نمی‌کنند. «تعظیم عرض می‌کنم» از سوی امینی و «شب بخیر» و «روز بخیر» از طرف شاه، آغاز این مکالمات است.

زبان مهم است. زبان بسیار مهم است.

مثل این است که به عنوان یک «آشپز مشهور» در تمامی سخنرانی‌هایت مدام از تاریخچه و اهمیت آشپزی حرف بزنی و مدام آن‌هایی را که به ضرورت یادگیری آشپزی واقف نیستند به یادگیری آن دعوت کنی و لابلای سخنرانی‌هایت حتی روش یادگیری و آموزش آشپزی را گوش‌زد کنی و جزییات لحظه لحظه‌ی احساسات یک آشپز در حین آشپزی را توصیف کنی.

بی آن‌که دستور طبخ حتی یک غذای ساده را آموزش داده باشی؛
و بی آن‌که کسی دست‌پختت را یک بار چشیده باشد.

برادر عزیز من که از «هولولنز امپراطور گیتس» خوف داری؛
نمی دانم چرا من [از این مصنوعات] آن‌چنان که باید نمی‌ترسم و حتی چه بسا مثل کسی که دیگر صبرش تمام شده است از فکر این‌که جهان به سرنوشت محتوم این عصر نزدیک‌تر می‌شود خوشحال می‌شوم.
چه کنم؟ حرف دگر یاد نداد استادم.

دیروز و امروز ده قسمت از برنامه‌ی سایه‌روشن را ضبط کردیم. ده تا سی دقیقه در دو روز! کار فشرده و لذت‌بخشی بود.
موضوع این مجموعه که از ۲۵ بهمن پخش خواهد شد، «تکنیک‌های عملیات روانی» است که به نظرم بسیار کاربردی و جذاب است. کارشناس جوان برنامه در این زمینه صاحب تألیف است و خودش هم دستی بر آتش رسانه دارد.

این دوره به اصرار من و پیگیری‌های دوستان رضوان در حال برگزاری است. اگر در‌ آن خیری می‌بینید زودتر ثبت نام بفرمایید. اساتید همگی از اعضای باشگاه وبلاگ‌نویسان رازدل هستند. خلاصه مباحث هم از این قرار است:

• غرب شناسی (بنیاد های تفکر غربی بر چه اصولی استوار است؟ سبک زندگی غربی بر چه اصولی استوار است؟)
• صنعت سرگرمی (غرب شناسی، پخش فیلم و گفتگو درباره‌ی مفهوم اوقات فراغت و کارکردهای سینما، تلویزیون و موسیقی)
• ماهواره (علل گرایش به ماهواره، آسیب های ماهواره، آشنایی با شبکه های فارسی زبان)
• عملیات روانی (آشنایی با مغالطات رسانه ای و فن اقناع در رسانه های خبری، هنری و اجتماعی)
• جهان سایبر (خصلت‌های ذاتی جهان سایبر و کارکردهای جدی اینترنت)
• رسانه های اجتماعی (مخاطرات رسانه های اجتماعی در سبک زندگی اسلامی ایرانی)

امروز چهار ساعت و نیم وقت داشتم سر کلاس کارگردانی نمایش با پسرعموی سارا آستروک دوست شوم. مرد محترمی بود. پیشنهاد داد آثار هارولد پینتر را بخوانم.

پ.ن:
سارا آستروک یهودی بود؛ پسر عمویش صهیونیست؛ پینتر هم یهودی زاده است.
خدایا توبه!

وقتی هجده سال پیش، یک ظهر گرم تابستان، قرار شد با پیرمرد خاک‌های کتاب‌های کتابخانه‌ی دبیرستان را بتکانیم و دوازده هزار جلد کتاب را چهار طبقه پایین ببریم، باید فکرش را می‌کردم که یک عصر سرد زمستانی قرار خواهد شد که در این آمفی‌تئاتر سیصد نفری برای این‌همه پدر و مادر، تحت نظر پیرمرد، یک ساعت و بیست دقیقه سخنرانی کنم؟

انواع پیام‌های گوشی همراه شما، حتی اگر همیشه حدیث و اخبار مهم و مفید باشد، به صورت نامنظم در هر لحظه ای از شبانه‌روز به شما می‌رسد، اگر شما با همان بی‌نظمی که پیام‌ها را دریافت می‌کنید، به صورت منفعلانه به گوشی مراجعه کنید و آن اطلاعات و اخبار خوب و مفید را مطالعه نمایید، به مرور بسیاری از قوای ذهنی خود را از دست خواهید داد؛ و چیزی از قدرت حافظه و تمرکز شما باقی نخواهد ماند.

حجت‌الاسلام علیرضا پناهیان
با تشکر از محمدرضا

جنگ پایان پدرهای سفر کرده نبود
شور این واقعه در جان پسرها باقیست