هفتمین سالی است که می‌خواهم برای سال‌م نام بگذارم؛ اما این روزها کمی تردید دارم.
امسال چهلمین سال انقلاب اسلامی است و فارغ از نام‌گذاری‌های رسمی حتماً «سال تصمیم‌های سخت» برای کشورم خواهد بود. تلاطمات سیاسی اقتصادی و نابهنجاری‌های اجتماعی فرهنگی، ایران و مردم آن را رنج می‌دهد. فشارهای استعمارگران جهانی هم مزید بر علت شده و با کاهش پهنای باند ذهن جمعی‌مان، امکان انجام درستِ کارهای درست را از ما گرفته است. ما مدام راه‌حل‌هایی را می‌جوییم که مشکلاتِ امروزمان را حل کند و اصلاً نگاهی به مشکلاتِ فردا نداریم. همین است که مهم‌ترین رنج مردمان این سرزمین را «عدم عاقبت‌اندیشی» می‌دانم؛ هم عاقبتِ شخصی و هم عاقبتِ جمعی. آن‌هایی هم که می‌خواهند کمی دورنگرتر باشند، در مغالطه‌ی مرغ و تخم‌مرغی «شخصی یا جمعی» گیر می‌کنند و غالباً از جمع این دو عاجز می‌مانند.
من مایلم که امسال را برای خودم سال «عاقبت اندیشی» بنامم. تردیدم اما این بود که به صراحت ذکر کنم که منظورم عاقبت‌اندیشی شخصی است یا نه و آیا می‌توانم مرز باریک میان «عاقبت‌اندیشی شخصی» و «نفع پرستی و محافظه کاری» را روشن کنم یا نه؟
با دعای خیر شما در شروع نیمه‌ی دوم دهه‌ی چهارم زندگی‌ام ان‌شاءالله می‌خواهم کارهایی را در اولویت قرار بدهم که ثمره‌ی آن در مدتی طولانی معلوم می‌شود و زودبازده نیست. به بیان دیگر: ضروری است، ولی فوری نیست!

پ.ن:
+ ان‌شاءالله امسال سال رونمایی از چند طرح و ایده‌ی دیربازده قدیمی در حوزه‌ی #سیره‌پژوهی، #گردشگری و #تربیت_رسانه‌ای هم باشد.

++ در سال ۹۶ بیشترین چیزی که در صاد نوشته‌ام «پدرانه» بوده است. با دعای خیر شما سال ۹۷ ان‌شاءالله پدرانه‌تر خواهد شد.

+++ تمایز درخشان «وبلاگ» از «کانال تلگرام» این است که می‌توانید پایین هر مطلب نظر خودتان را بنویسید. می‌دانم که مصرف تلگرام پدر ذائقه‌تان را درآورده؛ اما این‌جا با افتخار هنوز یک «وبلاگ» است. لطفاً نظر بدهید.

«اوبر» گرفتم از «معبد تیان هو» به «سوریا کی ال سی سی» و سه تا آدم موجه و محترم را با خودم کشاندم تا طبقه‌ی پنجم این بازار مکاره‌‌ی بی سر و ته که برویم سینما.
خیلی دنبال تجربه‌ی سینما در جایی بیرون از ایران بودم. من حیث لایحتسب بلیط «جنگ ستارگان: آخرین جدای» نصیبمان شد به قیمت حدوداً چهل هزار تومان در یک سالن خاص که کلاً بیست و چهار نفر ظرفیت داشت و فقط به تعداد زوج می‌توانستی بلیط بخری!
دو ساعت و نیم روی تخت‌صندلی‌های سالن لم دادیم و رفتیم به دنیای بی انتهای توهمات بشری و یک دور تاریخ معجزات انبیای الهی از کشتی نجات نوح علیه‌السلام و سخن گفتن موسی علیه‌السلام با آتش در دل کوه و بیرون آمدن ابراهیم علیه‌السلام از آتش و ذبح فرزند و طی‌الارض و منجی موعود و غیره و ذلک را به روایت لوکاس‌فیلم و برادر متعهد و ارزشی جی جی آبرامز تماشا کردیم.
به راستی که سینما چیزی جز «داستان» و «شخصیت» نیست.

پویش جینگولی راه انداخته‌اند توی تلگرام که عکس شناسه‌شان را عوض کنند به عکس شهیدان. خیلی هم زحمت کشیده‌اند و عکس هر شهید را خیلی خوشگل گذاشته‌اند توی یک قاب دایره. اصرار فراوان هم کردند به من که آن سیب قرمز را بردار و یکی از این‌ها بگذار؛ من هم روی دنده‌ی لج که عمراً این سیب را با چیزی تاخت بزنم؛ اهل این کارها نیستم؛ از روز اول همه‌ی شناسه‌هایم یک سیب قرمز است و خلاص.
توی گروه دوستانه‌شان بازی بازی می‌کنند که نظرم را برگردانند: «#نه-به-عوض-نکردن-عکس-پروفایل» مثل وقت‌هایی که دوقلوها از سر و کله‌ام بالا می‌روند، هم خوشم آمده از کارشان و هم نمی‌خواهم کم بیاورم. می‌روم که نگاهی به عکس‌های شهدا بیندازم بلکه خریدار شوم. همان می‌شود که نباید و مسعود در میان ازدحام رفقایش پیدایم می‌کند. توی گروهشان می‌نویسم:

«به احترام نظر دوستان به مدت ۲۴ ساعت تصویر پروفایلم را تغییر دادم.»

و مسعود را می‌نشانم جای آن سیب سرخ:

*
تازه سر شب است که عزیز زنگ می‌زند؛ حال و احوال و بی‌مقدمه این سؤال که: «این دوستت چرا شهید شده؟ مدافع حرم بوده؟» چند ثانیه‌ای سکوت می‌کنم و با خودم کلنجار می‌روم که کدام دوستم شهید شده که عزیز زودتر از خودم فهمیده و این‌طوری خبر می‌دهد؟ فکرم هزار راه می‌رود. آخرش یاد می‌گیرم که مادران بازمانده از عصر آنالوگ، در عصر پساتلگرام بر تصویر شناسه‌ی فرزندانشان در رسانه‌های اجتماعی اعمال نظارت می‌کنند -چنان‌که در گذشته‌های دور بر کتاب‌های توی کتاب‌خانه‌شان- و این لطیفه‌ای بود که پیش از این از سر لجبازی روی آن سیب قرمز در نیافته بودم.
با خنده ماجرای مدرسه و شهدا و غیره را طوری تعریف می‌کنم که نگرانی‌اش بر طرف شود و خداحافظی که می‌کنم؛ چشمم روی ابزارک تقویم در صفحه‌ی اصلی گوشی توقف می‌کند: «۵ اسفند ۱۳۹۶»
چرا این تاریخ این‌قدر آشناست؟
*

... چهارم اسفندماه شصت با دو تا از دوستان جهاد دانشگاهی به خانه می‌آمد. سه تا از منافقین منتظرشان بودند. از چند روز قبل تلفنی تهدیدش کرده بودند. حتی یک‌بار در خیابان جلویش را ...

*
به هم ریختم. نصفه شبی آمده‌ام و همه‌ی نوشته‌هایم برای او در این سال‌ها را یکی یکی پیدا کرده‌ام و گردگیری کرده‌ام و برچسب #مسعود زده‌ام.
رفیق خوب این طوری است: ممکن است تو به یادش نباشی، اما او یادت می‌کند.
سی و ششمین سال‌گرد شهادتت مبارک برادر. از تو ممنونم.

شما هم متوجه حجم بی‌سوادی، عقب افتادگی ذهنی و پوچ گرایی تبلیغات‌چی‌های شهرداری تهران در این چند ماهه شده‌اید؟
تهران را پر کرده‌اند از این بیت «ای بی‌نشانه که خدا را نشانه‌ای / هر جا نشان توست، ولی بی‌نشانه‌ای»
یعنی آن کسی که دکمه‌ی پرینت صدها متر بنر شهری را می‌زده یک‌بار هم به خودش زحمت نداده این کلمات را با صدای بلند بخواند و بفهمد که مشکل «وزن» دارد. (بی‌نشانه در مصرع اول باید بشود بی‌نشان) مشکل وزنی به کنار، این بیت اصلاً چه معنی دارد؟
یا مثلاً همین سفیهان جلوی دانشگاه الزهرا (س) زده‌اند «یاس بوی عطر نیت می‌دهد» خب این یعنی چی؟ چکار کنم خب؟
کمی آن‌طرف تر زده‌اند «یاس بوی اخلاق پیامبر می‌دهد» این الان وزن دارد؟ آموزنده است؟ بوی اخلاق؟ معنا دارد؟
در ابعاد پنج متر در ده متر کنار بزرگراه نوشته‌اند: «حضرت زهرا (س) الگوی معنویت و جهاد بود» یعنی بود که بود؛ به شما شهروند گرامی ربطی ندارد؛ خودتان را اذیت نکنید؛ یک چیزی بود و تمام شد.
مثلاً ابتکار زده‌اند و روی پارچه مشکی نوشته‌اند و زیر پل‌های عابر پیاده نصب کرده‌اند که حضرت زهرا (س) فرمود: «خداوند پس از غدیرخم برای هیچ کس حجّت و عذر و بهانه‌ای قرار نداده است.» با من بودی؟ الان وقت نوشتن از غدیرخم است؟ این را چکار کنم وسط فاطمیه؟ عذر و بهانه نیاورم؟ برای چه کاری عذر و بهانه نیاورم؟
**
من روزی خواهم مرد. اما اگر سال‌ها بعد از این کسی این یادداشت را می‌خواند و آن روز اسناد و مدارک حضور بهایی‌ها و یهودی‌ها و کافرانِ نجسِ حربی در پوشش مدیران و مسئولان و طراحان تبلیغات شهرداری تهران افشا شده است فاتحه‌ای برای این بنده‌ی خطا کار قرائت بفرمایند.

 هربار که پس از کاوش فیس‌بوک در مورد زندگی‌تان حس بدی دارید سری به گوگل بزنید و چیزهایی را در جعبۀ جست‌وجو تایپ نمایید. تکمیل خودکار گوگل جست‌وجوهای دیگر افراد را به شما می‌گوید. تایپ کنید «من همیشه...» و پیشنهاداتی را بر اساس جست‌وجوهای دیگر افراد می‌بینید «من همیشه احساس خستگی می‌کنم» یا «من همیشه اسهال دارم». این تفاوتی آشکار با رسانه‌های اجتماعی است که در آن‌ها ظاهراً همه «همیشه» در حال گذران تعطیلات در کارائیب هستند.
با مجازی‌تر شدن زندگی‌هایمان، شعار جدیدی برای خودیاری در قرن بیست‌ویکم پیشنهاد می‌کنم که به لطف کلان‌داده‌ها به دست می‌آید: پست‌های فیس‌بوکی دیگران را با جست‌وجوهای گوگلتان مقایسه نکنید.

ترجمان

امروز -که آلوده بود و مدرسه‌ها تعطیل بود- به یک مهمانی دانش‌آموزی رفتم و دو ساعت در جمع چهل تا پسر شانزده ساله سخنرانی کردم.
ابتدای جلسه از بچه‌ها خواهش کردم که چیزی را ضبط نکنند؛ بیرون جلسه با هم درباره‌ی آن چه شنیده‌اند حرف نزنند و به کسی از افرادی که در جلسه حضور ندارد درباره‌ی این جلسه چیزی نگویند. بچه‌ها قبل از شروع صحبت اصلاً نمی‌دانستند که قرار است در چه موضوعی گفتگو کنیم و در انتها هم نفهمیدند که اگر جلسه‌ی دومی تشکیل شد قرار است چه بگوییم.
این حجم از سکوت رسانه‌ای و خبری -در زمانه‌ای که عطسه کردن نوزادان در گهواره هم لایو پوشش داده می‌شود- برای همه‌مان بسیار عجیب و لذت‌بخش بود و سرشار از حس حضور و خلسه‌ی استغراق در لحظه.

پ.ن:
واقعاً که انتظار ندارید بگویم موضوع جلسه چه بود؟!

به یک دلیل آبکی، و با یکی دو بار جلو و عقب کردنِ قرار، خودم را به حمید می‌رسانم: مردی تنها در آستانه‌ی فصلی سرد.
تابستان پارسال باید می‌دیدمش؛ آن‌قدر کارها روی هم ریخت که نشد که نشد.
باورش کمی سخت است. اما دوست رسانه‌ای من دارد تبدیل به یک دانشمند رسانه می‌شود و در این مسیر چقدر مشت لگد خورده و چقدر خون گریه کرده است.
سه ساعت حرف زدیم و من بار دیگر وجدان کردم که «رفیق» قدیمی‌اش بهتر است.

باید صبر می‌کردیم.
باید ده سال صبر می‌کردیم تا عصر یک جمعه‌ی سرد، این طور بی‌تکلف، خسته و ناهار نخورده به خانه‌ی‌مان بیایی؛ با دوقلوها بازی کنی؛ همان غذایی که در خانه داریم بخوری؛ با هم وانت بگیریم و بار ببریم و بیاریم و بستنی بخوریم و بروی.
ببین از ۸۶ تا ۹۶ چقدر راه آمده‌ایم!
.
.
اگر اعجاز قیصر همین بود که عشق را به مدرسه برده بود؛ اعجاز ما هم این بود که عشق را از مدرسه بیرون آوردیم.

وقتی من و تو بچه‌هامون رو تربیت نکنیم، «من و تو» بچه‌هامون رو تربیت می‌کنه.

وقتی کسی می‌خواهد لاغر شود، یکی از اولین توصیه‌هایی که به او می‌کنند این است که شام نخور. کاری که برای اکثر افراد سخت نیست. اما فرض کنید چنان فقیرید که «نمی‌توانید» شام بخورید. آن‌وقت است که از صبح ذهنتان درگیر این مسئله است که برای شام باید چکار کنم؟ این تجربه چیزی است که نویسندگان یک کتاب جنجالی به آن می‌گویند کاهش «پهنای باند ذهنی»، چیزی که باعث می‌شود فقرا مداوماً تصمیمات بد بگیرند.

چرا فقرا این‌قدر تصمیم‌های بد می‌گیرند؟

مقاله‌ی بسیار خواندنی بالا را از دست ندهید.
هسته‌ی مرکزی ایده‌ی این مقاله، موضوع «پهنای باند ذهنی» است. موضوعی بسیار جالب که در این مقاله ربط آن به «فقر» را توضیح می‌دهد. اما کلاً موضوع قابل تأملی است.

فقط باید از قبل منتظرش باشی؛ وبلاگ خودش می‌آید و روبرویت می‌نشیند؛ دهان باز می‌کند و حرف می‌زند.
مکانش اما در این سال‌ها فرق کرده است:
دهه‌ی شصتی‌ها بعد از نمازجمعه؛
دهه‌ی هفتادی‌ها توی پارک؛
و دهه هشتادی‌ها توی کافه.

وبلاگ اما همچنان وبلاگ است.

و عشق
چشم مرا بست
و
مشت من
وا شد
...

همه‌ی پاییز و زمستان، باران و برفی نباریده؛
زمین دو ماهی است که مدام -این طرف و آن طرف- می‌لرزد؛
هوا برای نفس کشیدن مناسب نیست؛
آدم‌ها توی خیابان‌ها ریخته‌اند، نان برای خوردنِ همه نداریم؟
ظَهَرَ الْفَسَادُ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ

دقیقاً منتظر چه پیش‌نشانه‌های دیگری برای عذاب الهی هستیم؟

ای اهل ایمان؛
آیا دیگر وقت آن نرسیده است که وبلاگ بنویسید؟

کمی قبل از این که تهران بلرزد، لرزیده بودم. سعدی‌ترین آدم روزگارمان رخ در نقاب خاک کشیده بود.
این چند روزه خیلی دست دست کردم که کمی درباره‌اش بنویسم؛ نشد.

خدا ما را و او را بیامرزد.
آمین